1. Co zrobić żeby uzyskać rozwód?
Zgodnie z polskim porządkiem prawnym orzeczenie rozwodu jest możliwe wyłącznie po przeprowadzeniu postępowania sądowego, w toku którego sąd bada czy zostały spełnione przesłanki rozwiązania małżeństwa. Przesłanki te to ustanie trzech fundamentalnych więzi małżeńskich – więzi fizycznej, więzi gospodarczej i więzi emocjonalnej. Dodatkowo by Sąd mógł orzec rozwód konieczne jest, aby rozpad więzi łączących małżonków był trwały.
2. Jak należy rozumieć przesłanki orzeczenie rozwodu?
Ustanie więzi gospodarczej rozumiane jest jako zaprzestanie prowadzenia wspólnego gospodarstwa domowego przez małżonków. Klienci często pytają, czy niezbędne jest to, aby któryś z małżonków się wyprowadził. Oczywiście wówczas sytuacja jest klarowna i jasnym jest, że małżonkowie nie prowadzą już wspólnego gospodarstwa domowego. Niemniej jednak ustanie więzi gospodarczej możliwe jest również w przypadku dalszego wspólnego zamieszkiwania – będzie tak np. wówczas, gdy małżonkowie samodzielnie zapewniają swoje potrzeby żywieniowe, dzielą się zapłatą rachunków za media czy też rozliczają między sobą wydatki związane z domem. Ustanie więzi fizycznej oznacza brak relacji intymnych pomiędzy małżonkami. Natomiast ustanie więzi emocjonalnej związane jest wygaśnięciem uczuć żywionych do współmałżonka.
3. Kiedy można wystąpić z pozwem o rozwód?
Złożenie pozwu rozwodowego poprzedzać powinno nie tylko ustanie wymienionych powyżej więzi, ale również stosowny upływ czasu, uzasadniający twierdzenie, iż rozpad więzi małżeńskich jest trwały. Warto wiedzieć, że w przepisach prawa nie ma definicji owej trwałości. W uproszczeniu można powiedzieć, że pozew rozwodowy można złożyć po około 3 miesiącach od faktycznej separacji małżonków. Zdarzają się jednak sytuację, w których sprawę rozwodową można zainicjować wcześniej – jest tak np. wtedy, gdy rozpad więzi poprzedza na tyle istotne wydarzenie, że z całą pewnością małżonkowie nie wrócą do wspólnego pożycia. Każdorazowo spełnienie przesłanek orzeczenia rozwodu, jest analizowane przez adwokata przed zainicjowaniem sprawy rozwodowej.
4. Gdzie składa się pozew rozwodowy?
Pozew o rozwód składa się do Sądu Okręgowego właściwego ze względu na miejsce zamieszkania stron. W sytuacji, gdy małżonkowie nie mieszkają w okręgu tego samego sądu, właściwy będzie sąd miejsca zamieszkania małżonka pozywanego. Jeżeli natomiast małżonek ten nie mieszka w Polsce, pozew będziemy składać do sądu właściwego dla małżonka będącego inicjatorem procesu. A co w sytuacji, gdy żadne z małżonków nie zamieszkuje w na terytorium RP? Wówczas sąd właściwy zostanie wyznaczony przez Sąd Najwyższy.
5. Jakie dokumenty należy dołączyć do pozwu rozwodowego?
Najważniejszym dokumentem jest odpis aktu małżeństwa. Można go pobrać w każdym Urzędzie Stanu Cywilnego – nie ma konieczności udawania się do urzędu właściwego z chwili zawierania małżeństwa. Do pozwu należy również dołączyć umowę majątkową małżeńską, jeżeli była zawierana. W przypadku posiadania małoletnich dzieci konieczne jest również dołączenie ich aktów urodzenia oraz dokumentów, na podstawie których wyliczone zostaną koszty utrzymania małoletnich i tym samym alimenty. Częstym załącznikiem do pozwu o rozwód jest również porozumienie rodzicielskie, w którym małżonkowie określają sposób sprawowania władzy rodzicielskiej i kontakty z małoletnimi po orzeczeniu rozwodu.
6. Jakie są koszty złożenia pozwu rozwodowego?
Opłata sądowa przy składaniu pozwu wynosi 600 zł. W przypadku orzeczenia rozwodu bez orzekania o winie, sąd z urzędu zwraca powodowi 300 zł oraz nakazuje zwrot 150 zł od pozwanego małżonka. Warto wiedzieć, że do pozwu należy dołączyć potwierdzenie uiszczenia opłaty sądowej – sama wpłata dokonana na konto sądu nie jest bowiem wystarczająca.
7. Czy w toku sprawy rozwodowej potrzebny jest adwokat?
W sprawach rozwodowych nie ma obowiązku reprezentowania strony przez adwokata, niemniej jednak jest to wskazane. Wynika to z faktu, iż już samo prawidłowe sformułowanie pozwu rozwodowego lub odpowiedzi na pozew wymaga wiedzy prawnej oraz odpowiedniego doświadczenia w prawie rodzinnym. Żądania wskazane w pozwie (odpowiedzi na pozew), ich uzasadnienie jak i przedstawione dowody decydują o późniejszym sukcesie postępowania. Ponadto sytuacja, w której jedna ze stron ma pełnomocnika a druga działa samodzielnie często prowadzi do braku równowagi procesowej. Na to nakłada się fakt, iż postępowania rozwodowe są bardzo emocjonujące dla stron, co często utrudnia podejmowanie właściwych decyzji. W toku rozpraw sądowych konieczna jest umiejętność szybkiej reakcji na twierdzenia przeciwnika i zmianę jego stanowiska. Niezwykle istotne jest również prawidłowe formułowania pytań do świadków oraz zarzutów do opinii biegłych. Pomoc profesjonalisty z pewnością ułatwi uzyskanie orzeczenia satysfakcjonującego reprezentowaną stronę.
8. Ile wynosi honorarium adwokata za prowadzenie sprawy o rozwód?
Honorarium adwokackie jest uzależnione od wielu czynników, w tym przede wszystkim od tego, czy rozwód ma być orzeczony z winy któregoś z małżonków, czy też z zaniechaniem orzekania o winie oraz od tego czy małżonkowie mają niepełnoletnie dzieci. Stopień skomplikowania postępowania rozwodowego przekłada się bezpośrednio na jego obszerność, czas trwania oraz ilość rozpraw sądowych. Z tego względu nie ma możliwości właściwego odpowiedzenia na pytanie, ile to kosztuje bez poznania specyfiki konkretnej sprawy rozwodowej. Powyższe można porównać do pytania: ile będzie kosztowała naprawa samochodu? Bez spojrzenia pod maskę niestety nie można udzielić na nie odpowiedzi. Warto w tym kontekście wyjaśnić, iż wysokość honorarium adwokata za prowadzenie sprawy rozwodowej jest ustalana na pierwszym spotkaniu, tak by warunki współpracy były przejrzyste dla Klienta.
9. Ile trwa sprawa rozwodowa?
W Sądzie Okręgowym w Krakowie zwykle na termin pierwszej rozprawy czeka się około 3 miesiące. Kolejne rozprawy wyznaczane są zwykle również co około 3 miesiące. Jeżeli sprawa rozwodowa została dobrze przygotowana już na etapie pisania pozwu (odpowiedzi na pozew), to istnieje duża szansa na uzyskanie rozwodu na pierwszej rozprawie. Oczywiście w sprawach skomplikowanych czas trwania procesu zależny będzie od ilości świadków mających składać zeznania oraz od tego, czy sąd będzie zlecał dowód z opinii Opiniodawczego Zespołu Sądowych Specjalistów.
10. Czy pozwany ma obowiązek składać odpowiedź na pozew?
Po otrzymaniu pozwu rozwodowego, pozwany małżonek często zadaje sobie pytanie, czy musi odpowiadać na pozew. Formalnie nie ma takiego wymogu, gdyż swoje stanowisko można przedstawić ustnie na rozprawie rozwodowej. Niemniej jednak złożenie pisemnej odpowiedzi na pozew jest korzystne z wielu względów. Po pierwsze w piśmie tym można zgłosić swoje żądania oraz przygotować ich odpowiednie uzasadnienie, po drugie można w nim odeprzeć zarzuty strony przeciwnej jak i zgłosić wnioski dowodowe, które niezgłoszone w odpowiedzi na pozew, mogą być na późniejszym etapie sprawy potraktowane przez sąd jako spóźnione. Warto również dodać, iż po złożeniu odpowiedzi na pozew często otwiera się płaszczyzna do prowadzenie rozmów ugodowych zmierzających np. do wypracowania porozumienia rodzicielskiego lub do ustalenia wysokości alimentów i tym samym usprawnienia postępowania rozwodowego.
Podsumowanie
W artykule znajdują się odpowiedzi na podstawowe pytania związane ze sprawami rozwodowymi. W kolejnych wpisach z tej serii odpowiemy m.in. na pytania związane z sytuacją małoletnich dzieci w toku sprawy rozwodowej, podpowiemy czy warto dochodzić winy małżonka, wskażemy co z majątkiem wspólnym małżonków po rozwodzie oraz nakreślimy jak wygląda postępowanie, w sytuacji gdy któryś z małżonków jest cudzoziemcem.