Warto dodać, że jest to już kolejna nowelizacja prawa spadkowego w 2023 r. Nowelizacją z maja 2023 r. m.in. do polskiego porządku prawnego została wprowadzona instytucja fundacji rodzinnej, zmodyfikowano zasady zrzeczenia się dziedziczenia oraz wprowadzono możliwość odroczenia terminu płatności, rozłożenia na raty oraz obniżenia zachowku.
Uporczywe uchylanie się od obowiązku alimentacyjnego oraz wykonywania pieczy jako przesłanki uznania za niegodnego dziedziczenia
Do 15 listopada 2023 r. spadkobierca mógł zostać uznany za niegodnego dziedziczenia w trzech przypadkach, tj. w sytuacji, gdy:
– dopuścił się umyślnie ciężkiego przestępstwa przeciwko spadkodawcy;
– podstępem lub groźbą nakłonił spadkodawcę do sporządzenia lub odwołania testamentu albo w taki sam sposób przeszkodził mu w dokonaniu jednej z tych czynności;
-umyślnie ukrył lub zniszczył testament spadkodawcy, podrobił go lub przerobił albo świadomie skorzystał z testamentu przez inną osobę podrobionego lub przerobionego.
Natomiast na skutek nowelizacji wprowadzone zostały dwie kolejne przesłanki uznania za niegodnego dziedziczenia, tj. uporczywe uchylanie się od wykonywania wobec spadkodawcy obowiązku alimentacyjnego wynikającego z orzeczenia sądowego, ugody lub innej umowy oraz uporczywe uchylanie się od wykonywania obowiązku pieczy nad spadkodawcą, wynikającego m.in. z władzy rodzicielskiej, opieki, sprawowania funkcji rodzica zastępczego, małżeńskiego obowiązku wzajemnej pomocy albo obowiązku wzajemnego szacunku i wspierania się rodzica i dziecka.
Nowe przesłanki uznania za niegodnego dziedziczenia będą miały zastosowanie do zdarzeń, które zaistnieją po dniu wejścia w życie ustawy zmieniającej, czyli po 15 listopada 2023 r.
Możliwość odrzucenia spadku imieniem małoletniego bez zgody sądu
Nowe przepisy zlikwidowały także obowiązek uzyskiwania zgody sądu rodzinnego na odrzucenie spadku imieniem małoletniego dziecka, w sytuacji, gdy dziecko zostało powołane do dziedziczenia na skutek uprzedniego odrzucenia spadku przez rodzica. W takiej sytuacji rodzic będzie mógł odrzucić spadek imieniem małoletniego bez zgody sądu pod warunkiem, że na takie odrzucenie zgodę wyrazi drugi z rodziców, któremu w tym zakresie przysługuje władza rodzicielska i gdy spadek odrzucą inny zstępni rodziców tego dziecka.
Zatem powyższy przepis będzie miał zastosowanie tylko wtedy, gdy małoletni stanie się spadkobiercą wskutek uprzedniego odrzucenia spadku przez rodzica, zaś w sytuacji gdy małoletni sam będzie powołany do dziedziczenia, np. w testamencie lub jako spadkobierca ustawowy swojego rodzica to nadal będzie wymagana zgoda sądu na odrzucenie spadku w jego imieniu.
Ponadto jeżeli będzie toczyło się już postępowanie w przedmiocie stwierdzenia nabycia spadku to zgodę na odrzucenie spadku lub proste przyjęcie spadku imieniem małoletniego dziecka lub osoby pozostającej pod opiekę wydawał będzie sąd spadku a nie jak dotychczas sąd rodzinny.
Nowelizacja będzie miała zastosowanie do spadków otwartych przed dniem wejścia w życie ustawy zmieniającej, a więc przed 15 listopada 2023 r jeżeli termin do złożenia oświadczenia o przyjęciu lub o odrzuceniu spadku nie upłynął przed dniem jej wejścia w życie.
Zmiana kręgu dalszych spadkobierców ustawowych
Przed nowelizacją w sytuacji braku zstępnych, małżonka, rodziców, rodzeństwa i zstępnych rodzeństwa spadkodawcy, cały spadek przypadał dziadkom spadkodawcy, zaś w przypadku, gdy któreś z dziadków nie dożyło otwarcia spadku, jego udział spadkowy przypadał jego zstępnym.
Aktualnie jeżeli którekolwiek z dziadków spadkodawcy nie dożyło otwarcia spadku, udział spadkowy, który by mu przypadał, przypada jego dzieciom w częściach równych, zaś jeżeli dziecko któregokolwiek z dziadków spadkodawcy nie dożyło otwarcia spadku, udział spadkowy, który by mu przypadał, przypada jego dzieciom w częściach równych. Natomiast w sytuacji braku dzieci i wnuków tego z dziadków, który nie dożył otwarcia spadku, udział spadkowy, który by mu przypadał, przypada pozostałym dziadkom w częściach równych. Zatem na skutek nowelizacji zostało ograniczone dziedziczenie zstępnych dziadków do ich dzieci oraz wnuków.
Uproszczenie zasad dotyczących składania oświadczeń o przyjęciu bądź odrzuceniu spadku
Po wejściu w życie nowelizacji kodeksu cywilnego do zachowania przez spadkobiercę sześciomiesięcznego terminu na odebranie od niego przez sąd oświadczenia o przyjęciu lub odrzuceniu spadku, liczonego od dnia, w którym spadkobierca dowiedział się o tytule swego powołania wystarczy samo złożenie wniosku do sądu w tym terminie a jeżeli złożenie oświadczenia o przyjęciu lub o odrzuceniu spadku wymaga zezwolenia sądu, bieg terminu do złożenia oświadczenia ulega zawieszeniu na czas trwania postępowania sądowego w tym przedmiocie. Podobnie złożenie do sądu wniosku o odebranie oświadczenia o uchyleniu się od skutków prawnych oświadczenia o przyjęciu lub odrzuceniu spadku złożonego pod wpływem błędu lub groźby będzie wystarczające do zachowania terminu na uchylenie się.
Porady prawne w sprawach spadkowych – skontaktuj się z Kancelarią Adwokacką BHS-Adwokaci z Krakowa
Prawo spadkowe to jedna z wiodących specjalizacji adwokatów z Kancelarii Adwokackiej BHS-Adwokaci z Krakowa. Zatem jeżeli szukają Państwo pomocy prawnej w sprawach spadkowych, to serdecznie zapraszamy do kontaktu z naszą Kancelarią. Adwokaci od spraw spadkowych z Kancelarii Adwokackiej BHS-Adwokaci zapewniają pełną obsługę prawną w sprawach dotyczących: nabycia spadku, działu spadku, zachowku, planowania dziedziczenia, sporządzania i unieważniania testamentu, dziedziczenia przedsiębiorstw, podatku od spadku oraz spraw dotyczących spadków międzynarodowych.